Deniz temizliği etkinliklerinde, tekne ve diğer su araçlarının kullanımı, atıklara ulaşmayı ve geniş alanları temizlemeyi kolaylaştırır. Ancak, su araçlarıyla yapılan temizlik faaliyetleri dikkatli bir planlama ve güvenlik önlemleri gerektirir. Hem gönüllülerin hem de personelin güvenliği için alınması gereken başlıca güvenlik önlemlerini bu yazıda inceleyeceğiz.

1. Koruyucu Ekipman Sağlayın ve Kullanımı Denetleyin

• Can Yeleği: Tekne ve su araçlarıyla temizlik yapacak tüm katılımcılar için can yeleği temin edilmelidir. Can yelekleri, katılımcıların güvenliğini sağlamak adına teknede her zaman takılı olmalıdır.
• Kaymayı Önleyici Ayakkabı: Tekne veya kayık gibi yüzeylerde kayma riski yüksektir. Katılımcılar için deniz suyuna dayanıklı ve kaymaz tabanlı ayakkabılar tercih edilmelidir. Bu ayakkabılar, dengeyi sağlamaya yardımcı olur ve düşme riskini azaltır.
• Koruyucu Eldivenler: Deniz temizliğinde toplanan atıklar, mikroplar, kimyasallar ve kesici maddeler içerebilir. Bu yüzden su geçirmez ve dayanıklı eldivenlerin kullanımı, katılımcıların el ve cilt sağlığını korur.
• Gözlük ve Maske: Özellikle rüzgarlı veya dalgalı denizlerde mikropların ve deniz suyunun göz ve solunum yoluna temasını engellemek için koruyucu gözlük ve maske sağlanabilir.

2. Hava ve Deniz Koşullarını Takip Edin

• Hava Durumu Tahminlerini Kontrol Edin: Su araçlarıyla yapılan temizliklerde hava durumu kritik bir öneme sahiptir. Çıkmadan önce hava durumu ve dalga tahminleri kontrol edilmeli ve fırtınalı, dalgalı veya rüzgarlı havalarda temizlik etkinliği ertelenmelidir.
• Deniz Trafiğine Dikkat Edin: Özellikle yoğun deniz trafiğine sahip bölgelerde temizlik yapılırken, deniz trafiği takip edilmeli ve büyük gemi geçişlerinin olmadığı alanlarda çalışılmalıdır. Deniz trafiği yoğun olan alanlarda görünür olmak için teknelere reflektörlü bayraklar veya sinyal ışıkları konulabilir.

3. Eğitim ve Brifing Düzenleyin

• Su Güvenliği Eğitimi: Tekne veya su araçlarıyla temizlik yapacak katılımcılara, su güvenliği ve ilk yardım konusunda kısa bir eğitim verilmelidir. Bu eğitimde suya düşme, boğulma riskleri ve ilk yardım önlemleri hakkında bilgi verilir.
• Tekne Kullanımı ve Güvenlik Brifingi: Etkinlikten önce, katılımcılara tekne içinde güvenli hareket etme, ağırlık dengesini sağlama, tekneden inme-binme ve çöp toplama sırasında dikkat edilmesi gerekenler gibi güvenlik brifingleri yapılmalıdır.

4. Teknede Güvenlik Ekipmanları Bulundurun

• Can Kurtarma Halatı ve Can Simidi: Tekne üzerinde can kurtarma halatı ve can simidi gibi güvenlik ekipmanları bulundurulmalıdır. Acil bir durumda suya düşen veya yardıma ihtiyacı olan birini hızlıca kurtarmak için bu ekipmanların yerini katılımcılara göstermek önemlidir.
• İlk Yardım Çantası: Tekne veya kayık gibi araçlarda ilk yardım çantası bulunmalı ve içeriği düzenli olarak kontrol edilmelidir. Küçük kesikler, sıyrıklar veya deniz canlılarının neden olabileceği yaralanmalar için gerekli malzemeler bulundurulmalıdır.
• Acil Durum İletişim Cihazları: Denizde beklenmedik durumlar oluşabilir. Tekne veya su aracı üzerinde telsiz, cep telefonu veya acil durum sinyal cihazları bulundurulmalı ve gerekli olduğunda yardım çağırmak için bu cihazlar kullanılmalıdır.

5. Teknede Dengeyi Koruyun

• Tekne Yükünü Dengeli Dağıtın: Teknede ağırlık eşit dağıtılmalı ve katılımcıların tek bir tarafa toplanması engellenmelidir. Özellikle dalgalı denizlerde dengesiz yükleme, teknenin devrilme riskini artırır.
• Hareketleri Koordine Edin: Tekne üzerinde yürüyen veya çöp toplayan kişilerin hareketleri koordine edilmelidir. Tekne içinde gereksiz hareketlerden kaçınarak, mümkün olduğunca oturur pozisyonda çalışmak daha güvenlidir.

6. Çöp Toplama Sürecini Güvenli Hale Getirin

• Atık Toplama Aletleri Kullanın: Tekne üzerinde eğilerek çöp toplamak dengesizliğe ve düşme riskine yol açabilir. Uzun tutacaklı çöp toplama maşaları, deniz yüzeyindeki atıkları toplarken tekneden fazla eğilmeyi engelleyerek güvenli bir çalışma sağlar.
• Atıkların Güvenli Saklanmasını Sağlayın: Toplanan atıklar, teknede sabit bir alanda güvenli bir şekilde saklanmalı, devrilmemesi için sabitlenmelidir. Atıkların teknede rastgele dağılması, dengesizliğe yol açarak düşme ve kayma riskini artırabilir.

7. Kimyasal ve Tehlikeli Atıklar İçin Özel Önlemler Alın

• Tehlikeli Atıkları Ayırın ve Güvenle Depolayın: Deniz temizliğinde kimyasal veya tehlikeli atıklara rastlanabilir. Bu atıklar, teknede diğer çöplerden ayrı bir kapta saklanmalı ve güvenli bir şekilde kıyıya taşınmalıdır. Kimyasal madde veya tehlikeli atıklar için su geçirmez kaplar kullanmak önemlidir.
• Atıkları Tekneye Getirmeden Önce Kontrol Edin: Özellikle kesici, yanıcı veya toksik atıklar gibi tehlikeli maddeler, teknede güvenli bir şekilde muhafaza edilebilecekse toplanmalı; aksi durumda kıyıya taşınması için uygun ekipmana sahip olan profesyonel ekiplerle iletişime geçilmelidir.

8. Güneşten Korunma ve Su Tüketimi Sağlayın

• Güneş Kremi ve Şapka Kullanımı: Tekneyle yapılan deniz temizliği sırasında güneş ışınlarına uzun süre maruz kalınır. Gönüllülerin güneşten korunmaları için şapka, güneş gözlüğü ve yüksek koruma faktörlü güneş kremi kullanımı teşvik edilmelidir.
• Yeterli Su Sağlayın: Deniz ortamında uzun süre çalışan gönüllülerin susuz kalmamaları için teknede yeterli miktarda içme suyu bulunmalıdır. Katılımcıların düzenli olarak su tüketmesi, sıcak havalarda güneş çarpmasını önler.

9. Acil Durumlar İçin Tahliye Planı Yapın

• Tahliye Noktalarını Belirleyin: Etkinlik öncesinde, teknenin acil durumlarda kıyıya veya bir güvenli noktaya hızlıca dönebilmesi için tahliye planları yapılmalıdır. Rota ve tahliye noktaları, tüm katılımcılara önceden anlatılmalıdır.
• Acil Durum Brifingi Verin: Olası bir acil durumda tekneden tahliye edilmesi gerektiğinde neler yapılacağı konusunda gönüllülere önceden bilgi verin. Acil durumda tekneden güvenli bir şekilde ayrılma, suya iniş pozisyonu ve yüzme gibi konuların üzerinden geçin.

Tekne ve su araçlarıyla yapılan deniz temizliği etkinliklerinde güvenlik önlemleri, gönüllülerin ve personelin sağlığını korumak için büyük önem taşır. Uygun ekipman kullanımı, hava durumu takibi, güvenli çöp toplama yöntemleri ve acil durum planları, temizlik sürecini güvenli ve etkili hale getirir. Doğru önlemlerle yapılan temizlik, deniz ekosisteminin korunmasına katkı sağlarken katılımcıların güvenliğini de sağlar.