Deprem veya diğer doğal afetler sonrasında enkaz altında kalan kişilere erişim ve müdahale, hayat kurtarmada kritik bir öneme sahiptir. Bu müdahalelerin doğru tekniklerle yapılması, hem kurtarma ekiplerinin güvenliğini sağlar hem de enkaz altında kalan kişilere hızlıca ulaşılmasını mümkün kılar. Bu yazıda, enkaz altındaki kişilere erişim ve müdahale süreçlerinde kullanılan temel teknikler ve önemli güvenlik önlemleri ele alınmaktadır.
1. Enkaz Analizi ve İlk Güvenlik Önlemleri
- Yapısal Hasar Değerlendirmesi: Enkaz altında çalışmaya başlamadan önce yapının durumu, çatlaklar ve yıkılma riski analiz edilmelidir. Bu analiz, olası tehlikeleri öngörerek güvenli bir çalışma ortamı sağlar.
- Güvenlik Çemberi Oluşturmak: Enkaz alanında çalışanlar için güvenlik çemberi oluşturulmalı ve yalnızca yetkilendirilmiş ekip üyelerinin bu alana girmesine izin verilmelidir.
2. Hayatta Kalanların Tespiti ve Konum Belirleme
- Dinleme ve Sessizlik Uygulaması: Belirli aralıklarla sessizlik sağlanarak enkaz altında kalan kişilerin yardım çağrıları veya hareket sesleri dinlenir. Bu, hayatta kalanların konumunu tespit etmek için önemli bir adımdır.
- Arama Köpekleri ve Dinleme Cihazları Kullanımı: Özel eğitimli köpekler ve hassas dinleme cihazları, enkaz altında hayatta kalanların yerini belirlemede etkilidir. Bu yöntemler, enkazın geniş alanlarında detaylı arama yapılmasını kolaylaştırır.
3. Enkaz Altına Erişim Teknikleri
- Elle Kazma ve Hafif Ekipman Kullanımı: Enkaz altında kalmış kişilere zarar vermemek için elle kazma ve hafif ekipman kullanımı tercih edilir. Özellikle dar alanlarda yavaş ve dikkatli kazı yapılır.
- Hidrolik Krikolar ve Kaldırma Cihazları: Ağır enkaz parçalarını hareket ettirmek için hidrolik kriko veya kaldırma cihazları kullanılır. Bu ekipmanlar, büyük beton parçalarının güvenli bir şekilde kaldırılmasını sağlar.
4. Enkaz Üçgenleri ve Hava Boşluklarından Yararlanma
- Üçgen Boşluklara Odaklanmak: Çöken binalarda masa, yatak gibi sağlam eşyaların etrafında oluşan üçgen boşluklar, hayatta kalma ihtimalinin yüksek olduğu alanlardır. Kurtarma ekipleri, bu tür boşluklarda arama yaparak hayatta kalan kişilere ulaşmaya çalışır.
- Hava Boşluklarının Korunması: Enkaz altında kalmış kişiler için en önemli hayatta kalma unsurlarından biri hava akışıdır. Kurtarma sırasında bu hava boşluklarının korunmasına dikkat edilmelidir.
5. Enkaz Altındaki Kişilere İlk Müdahale
- Psikolojik Destek Sağlama: İlk temas sırasında enkaz altındaki kişilere güven verici sözlerle moral sağlanmalıdır. Panik yapmamaları için sakin bir şekilde iletişim kurulmalıdır.
- İlk Yardım Uygulamaları: Yaralılara enkaz altında temel ilk yardım uygulanmalıdır. Kanama kontrolü, kırık destekleme gibi müdahaleler hayati önem taşır. Ekipler, yaralının durumuna göre uygun şekilde müdahale yapar.
6. Güvenli Kurtarma ve Tahliye Prosedürleri
- Stabilizasyon Önlemleri: Yaralının çıkarılmadan önce bulunduğu yerin stabil hale getirilmesi sağlanmalıdır. Çıkartılma sırasında hareket etmeye bağlı olarak yeni bir çökme riski yaratmamak için gerekli destekler sağlanır.
- Yaralıyı Güvenli Şekilde Taşımak: Yaralılar, sedye veya özel kurtarma cihazlarıyla dikkatli bir şekilde taşınarak güvenli bölgelere nakledilir. Bu taşıma sırasında yaralının sabit tutulması ve sarsıntıdan korunması önemlidir.
7. Kurtarma Ekipleri Arasında İletişim ve Koordinasyon
- Anlık Bilgi Paylaşımı: Telsiz veya diğer iletişim araçlarıyla ekipler arası sürekli bilgi paylaşımı yapılmalıdır. Enkaz alanında gerçekleşen her hareket, diğer ekiplerin de haberdar edilmesi için bildirilir.
- Görev Dağılımı ve Uzmanlık Alanları: Her ekip üyesinin belirli bir görev alanında uzmanlaşması, arama-kurtarma çalışmalarının etkinliğini artırır. Görev dağılımı yapılırken ekip üyelerinin yetkinlikleri dikkate alınmalıdır.
Enkaz altında kalan kişilere güvenli ve hızlı bir şekilde erişmek, kurtarma sürecinin başarısını artırır. Doğru tekniklerin uygulanması, güvenlik önlemlerinin alınması ve ekipler arası uyumlu çalışma, enkaz altındaki kişilere hayati bir destek sağlar. Gönüllüler ve kurtarma ekipleri, bu kritik adımları izleyerek etkin bir kurtarma operasyonu gerçekleştirebilir.